Zonder regering wankelt de gezondheid: naar een hervatting van de screenings, in een fragiel klimaat
De politieke crisis in Brussel is niet langer alleen een institutionele kwestie, ze wordt een kwestie van volksgezondheid. Sinds begin dit jaar heeft geen enkele Brusselaar nog een uitnodiging ontvangen voor een screening op borst- en/of dikkedarmkanker. Een ongeziene situatie met ernstige gevolgen: duizenden mensen worden beroofd van een fundamentele gezondheidsvoorziening. De oorzaak? Het al maandenlange ontbreken van een volwaardige Brusselse regering, waardoor noodzakelijke budgetten niet worden goedgekeurd en de continuïteit van het gezondheidsbeleid op de helling staat.
10 april 2025
Uitnodigingen voor kankerscreenings on hold
Sinds januari 2025 zijn er in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest geen uitnodigingen meer verstuurd voor kankerscreenings. De vzw BruPrev, verantwoordelijk voor de organisatie van deze opsporingsprogramma’s, slaagt er momenteel niet in om de gebruikelijke gepersonaliseerde brieven uit te sturen. Nochtans zijn die brieven cruciaal: ze geven alle vrouwen van 50 tot 69 jaar elke twee jaar toegang tot een gratis Mammotest, en stellen burgers tussen 50 en 74 jaar in staat om een test voor dikkedarmkanker gratis op te halen bij de apotheek. Vroege opsporing is letterlijk van levensbelang. Bij dikkedarmkanker, waarbij de diagnose vaak laat komt, stijgt de kans op genezing tot 90% als de ziekte in een vroeg stadium wordt ontdekt. Een proactieve, gepersonaliseerde benadering is daarom essentieel. Voor de Onafhankelijke Ziekenfondsen, waar ook Helan deel van uitmaakt, is de situatie ronduit zorgwekkend – zeker in een regio waar de deelname aan screeningsprogramma’s nu al ver onder de Europese aanbevelingen ligt.
Onzeker klimaat voor preventie
In Brussel wordt gezondheidspreventie nu naar de achtergrond verschoven. De zogenaamde ‘voorlopige’ begroting, die is goedgekeurd zonder een volwaardige regering, dompelt veel spelers onder in verlammende financiële onzekerheid.
Net zoals andere structuren die afhankelijk zijn van ‘facultatieve (jaarlijkse)’ subsidies, heeft de vzw BruPrev nu slechts 50% van haar financiering voor 2025 in handen. De middelen voor het tweede semester hangen af van een nog te valideren begroting in het parlement. Dergelijke context kan een vereniging dwingen om haar activiteiten te beperken of zelfs stop te zetten, zoals bijvoorbeeld de verzending van de uitnodigingen voor screenings. Parallel werken de ziekenfondsen, die een sleutelrol spelen in preventie, aan een intermutualistisch project rond kankerscreening bij vrouwen, maar ook daar is de financiering onzeker.
Deze situatie weerspiegelt een bredere realiteit: het Gewest wijkt geleidelijk aan af van haar missie op het vlak van volksgezondheid. Met het risico dat een groot deel van de bevolking afglijdt naar de gezondheidskloof.
Brussel, een tweederangsregio?
Het contrast met de andere gewesten is pijnlijk duidelijk. In Vlaanderen en Wallonië lopen de opsporingsprogramma’s gewoon door. In Brussel daarentegen zijn niet alleen de uitnodigingen voor borst- en dikkedarmkankerscreening op pauze gezet, maar is er ook nog steeds geen opsporingsprogramma voor baarmoederhalskanker, in tegenstelling tot Vlaanderen. Een extra ongelijkheid in een regio die al achterophinkt op het vlak van preventie.
Dat maakt deze situatie extra schrijnend: net in een sociaal kwetsbare, dichtbevolkte en diverse regio worden de fundamenten van volksgezondheid uitgehold.
Gezondheid is geen bijzaak
Tijdens de vorige verkiezingscampagne maakten veel partijen van gezondheidspreventie een prioriteit. Terecht: studies tonen aan dat deze programma’s niet alleen levens redden, maar ook de gezondheidskosten op lange termijn verlagen.
Vandaag is het geen kwestie meer van cijfers of politieke akkoorden. Het gaat om mensenlevens. Het Brussels Gewest moet dringend opnieuw investeren in gezondheidspreventie – en dat begint bij het vormen van een daadkrachtige regering die haar basisverantwoordelijkheden opneemt.
